ırak işgali ne demek?

Irak İşgali (2003-2011)

Irak İşgali, 20 Mart 2003'te ABD liderliğindeki çok uluslu bir koalisyonun Irak'ı işgal etmesiyle başlayan ve 15 Aralık 2011'de ABD birliklerinin Irak'tan çekilmesiyle resmen sona eren askeri bir operasyondur. "Irak'a Özgürlük Operasyonu" (Operation Iraqi Freedom) adıyla da bilinir.

Nedenleri:

İşgalin temel gerekçeleri şunlardı:

• Kitle İmha Silahları (KİS): Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'in KİS'lere sahip olduğu ve bunları kullanma veya terörist gruplara verme potansiyeli olduğu iddia edildi. Ancak işgalden sonra yapılan aramalarda KİS bulunamadı.
• Terörizmle İlişkiler: Saddam Hüseyin rejiminin, El Kaide gibi terörist gruplarla bağlantısı olduğu iddia edildi. Bu iddialar da tartışmalıdır.
• Demokratikleşme: Irak'ı diktatörlükten kurtararak demokrasiyi getirme hedefi de işgalin gerekçelerinden biri olarak sunuldu.

Gelişimi:

• Askeri Harekat: İşgal, yoğun hava bombardımanıyla başladı ve kısa sürede kara birliklerinin ilerlemesiyle devam etti. Irak ordusu hızla yenildi ve Bağdat 9 Nisan 2003'te koalisyon güçlerinin kontrolüne geçti.
• İşgal Yönetimi: İşgalin ardından, Irak'ın yönetimi Koalisyon Geçici Otoritesi (Coalition Provisional Authority - CPA) tarafından yürütüldü. Bu dönemde Irak ordusu dağıtıldı, Baas Partisi yasaklandı ve yeni bir siyasi sistem oluşturulmaya çalışıldı.
• Direniş ve İç Savaş: İşgalin ardından, çeşitli gruplar tarafından işgal güçlerine karşı silahlı direniş başladı. Bu direniş, zamanla Sünni ve Şii gruplar arasında şiddetli çatışmalara dönüşerek iç savaş ortamı yarattı.
• Siyasi Süreç: 2005 yılında yeni bir anayasa kabul edildi ve genel seçimler yapıldı. Ancak siyasi istikrarsızlık ve mezhepsel gerginlikler devam etti.

Sonuçları:

• İnsan Kaybı: İşgal ve iç savaşta yüz binlerce Iraklı sivilin yanı sıra binlerce koalisyon askeri hayatını kaybetti.
• Siyasi İstikrarsızlık: Irak, işgalden sonra uzun süre siyasi istikrarsızlık ve şiddet sarmalında kaldı.
• Ekonomik Zarar: Irak'ın altyapısı büyük zarar gördü ve ekonomisi ciddi şekilde etkilendi.
• Bölgesel Etkiler: İşgal, bölgedeki güç dengelerini değiştirdi ve yeni çatışma alanları yarattı. İran'ın bölgedeki nüfuzunu artırdı.
• IŞİD'in Yükselişi: İşgal sonrası oluşan otorite boşluğu ve mezhepsel gerginlikler, IŞİD gibi radikal terör örgütlerinin yükselişine zemin hazırladı.

Irak İşgali, 21. yüzyılın en tartışmalı askeri müdahalelerinden biri olarak tarihe geçti. Uluslararası hukuk, siyasi sonuçları ve insani maliyeti açısından hala yoğun bir şekilde tartışılmaktadır.